ŻEŃSKI UKŁAD ROZRODCZY
Narządy płciowe żeńskie składają się z narządów zewnętrznych zwanych sromem oraz narządów wewnętrznych stanowiących układ rozrodczy. Pomiędzy wargami mniejszymi sromu znajduje się ujście pochwy. Pochwa jest kanałem mięśniowym łączącym narządy zewnętrzne z wewnętrznymi. U sklepienia pochwy zagłębiona jest szyjka macicy, będąca zakończeniem, a zarazem zewnętrznym zamknięciem trzonu macicy. W górnej części trzonu macicy znajdują się kanały zwane jajowodami, których końce położone są w pobliżu jajników. Jajniki i jajowody to tzw. przydatki.
W jajnikach dojrzewają pęcherzyki jajnikowe. Potencjalnie w każdym cyklu miesiączkowym dojrzewa zazwyczaj jedna komórka jajowa. Gdy dojrzeje, pęcherzyk Graafa pęka i uwalnia komórkę jajową do jamy brzusznej. Jest ona natychmiast wychwytywana przez zakończenia jajowodu zwane strzępkami i transportowana w głąb jajowodu, gdzie w tzw. bańce może dojść do spotkania z plemnikiem i zapłodnienia.
UKŁAD HORMONALNY
Zmiany zachodzące w cyklu uzależnione są od pracy układu hormonalnego działającego na zasadzie sprzężenia zwrotnego, pomiędzy podwzgórzem mózgu, przysadką mózgową i jajnikami. Hormony są to substancje chemiczne wytwarzane przez gruczoły dokrewne, regulujące czynności narządów wewnętrznych. Cykl miesiączkowy regulują hormony przysadki mózgowej i hormony płciowe wytwarzane przez jajniki.
Za pierwszy dzień cyklu uznajemy pierwszy dzień krwawienia miesiączkowego. Krwawienie miesiączkowe, czyli wydalenie obumarłego nabłonka śluzówki macicy, spowodowane jest spadkiem poziomu hormonów płciowych wytwarzanych przez jajniki. Niski poziom hormonów jest sygnałem dla podwzgórza mózgu, które za pomocą neurohormonów GnRH pobudza przysadkę mózgową. Przysadka wydziela do układu krwionośnego hormon folitropinę (FHS), który dociera do jajnika stymulując dojrzewanie pęcherzyka jajnikowego. W tzw. fazie pęcherzykowej wzrasta poziom hormonów płciowych estrogenów, z których kluczowym jest estradiol. Wysoki poziom estrogenów, jest informacją dla przysadki mózgowej, że komórka jajowa jest dojrzała i gotowa do jajeczkowania. Z przysadki następuje wyrzut lutropiny (LH), na której gwałtowny wzrost reagują komórki ziarniste pęcherzyka Graafa. W konsekwencji pęcherzyk uwalnia komórkę jajową, a sam przekształca się w tymczasowy gruczoł, zwany ciałkiem żółtym. Ciałko żółte produkuje hormon płciowy progesteron, który jest dominujący w drugiej fazie cyklu, nazywanej fazą lutealną.
